Bài tập 7: Tìm hiểu kết quả tác dụng của lực
Lực tác dụng lên một vật có thể làm biến đổi chuyển động của vật (nhanh dần, chậm dần, đổi hướng) hoặc làm cho vật bị biến dạng. Hai kết quả này có thể xuất hiện đồng thời.
Ví dụ 1. Khi ta đang đi xe đạp, nếu bóp phanh (thắng xe, tác dụng lực cản vào xe đạp) thì xe đạp sẽ chuyển động chậm dần rồi dừng lại.
Ví dụ 2. Dùng tay ép hoặc kéo lò xo, tức là đã ta tác dụng lực vào lò xo thì lò xo bị biến dạng (hình dạng của vật bị thay đổi so với trước khi bị lực tác dụng).
Ví dụ 3. Đánh quả bóng tennis lực của tay ta đã làm cho quả bóng đổi hướng (biến đổi chuyển động) và vợt bị biến dạng.
7.1. Khi một quả bóng đập vào một bức tường thì lực mà bức tường tác dụng lên quả bóng sẽ gây ra những kết quả gì?
Hãy chọn câu trả lời đúng trong các câu sau:
A. Chỉ làm biến đổi chuyển động của quả bóng
B. Chỉ làm biến dạng quả bóng
C. Không làm biến dạng và cũng không làm biến đổi chuyển động của quả bóng
D. Vừa làm biến dạng quả bóng, vừa làm biến đổi chuyển động của nó.
Chọn D. Vừa làm biến dạng quả bóng, vừa làm biến đổi chuyển động của nó.
7.2. Trong các sự vật và hiện tượng sau, em hãy chỉ ra vật tác dụng lực và kết quả mà lực đã gây ra cho vật bị nó tác dụng:
A. Một tấm bê tông làm nắp bể nước mới đổ xong còn chưa đông cứng, trên mặt in hằng lõm các vết chân gà (h.7.1a)
B. Một chiếc nồi nhôm bị bẹp nằm bên dưới một chiếc thang tre bị đổ ngay trên mặt đất (h.7.1b)
C. Trời dông, một nhành lá bàng bị bay lên cao (h.7.1c)
D. Chiếc phao của một cần câu đang nổi, bổng bị chìm xuống nước
Giải
A. Vật tác dụng lực là chân gà, mặt tấm bê tông bị tác dụng lực nên bị biến dạng.
B. Vật tác dụng lực là chiếc thang tre khi đổ xuống, chiếc nồi nhôm bị tác dụng lực nên bị biến dạng.
C. Vật tác dụng lực là gió, chiếc lá đang rơi xuống bị tác dụng của lực đẩy nên bay lên cao.
D. Cành cây bàng bị gãy, tức là bị biến dạng. Chắc đã có một ai đó đã tác dụng lực bẽ gãy cành cây.
7.3. Chuyển động của các vật nào dưới đây đã bị biến đổi? Không bị biến đổi? (đánh dấu x vào các ô mà em chọn)
A. Một chiếc xe đạp đang đi bỗng hãm phanh xe dừng lại.
B. Một chiếc xe máy đang chạy, bỗng được tăng ga xe chay nhanh lên.
C. Một con châu chấu đang đậu trên một chiếc lá lúa, bỗng đập càng nhảy và bay đi.
D. Một máy bay đang bay thẳng với vận tốc 500km/h
E. Một cái thùng đặt trên một toa tàu đang chạy chậm dần, rồi dừng lại.
7.4. Hãy nêu một thí dụ chứng tỏ lực tác dụng lên một vật làm biến đổi chuyển động của vật đó và một thí dụ chứng tỏ lực tác dụng lên một vật làm biến dạng vật đó.
Giải
- Đứa bé dùng tay đẩy quả bóng nhựa đi một đoạn rồi dừng lại. Như vậy em bé đã dùng lực tác dụng len quả bóng làm biến đổi chuyển động của quả bóng.
- Lấy tay đè lên một lò xo, ta thấy lò xo bị biến dạng. Như vậy ta đã dùng một lực tác dụng lên lò xo làm lò xo biến dạng.
7.5*. Hiện tượng gì chứng tỏ rằng trong khi một quả cầu đang bay lên cao thì luôn luôn có một lực tác dụng lên quả cầu (Hình 7.2)
Giải
Khi quả cầu đang bay lên cao thì chuyển động của nó luôn luôn bị đổi hướng.
Điều đó chứng tỏ luôn luôn có lực tác dụng lên quả cầu làm đổi hướng chuyển động của nó. Lực này chính là lực hút của Trái Đất (trọng lượng của vật).
7.6. Một hòn đá bị ném mạnh vào một gò đất. Lực mà hòn đá tác dụng vào gò đất:
A. chỉ làm gò đất bị biến dạng.
B. chỉ làm biến đổi chuyển động của gò đất.
C. làm cho gò đất bị biến dạng, đồng thời làm biến đổi chuyển động của gò đất.
D. không gây ra tác dụng gì cả
Chọn A. chỉ làm gò đất bị biến dạng.
7.7. Chỉ ra câu sai: Nện một cái búa vào một cái đe. Lực mà búa tác dụng vào đe và lực mà đe tác dụng vào búa sẽ làm cho:
A. búa bị biến dạng một chút
B. đe bị biến dạng một chút
C. chuyển động của búa bị thay đổi
D. chuyển động của đe bị thay đổi.
Chọn D. chuyển động của đe bị thay đổi.
7.8. Chỉ ra câu sai: Hai con trâu chọi nhau, không phân thắng bại.
A. Lực mà con trâu nọ tác dụng vào con trâu kia là mạnh như nhau
B. Lực mà con trâu nọ tác dụng vào con trâu kia là hai lực cân bằng
C. Hai lực đó có thể làm đầu các con trâu bị trầy (sướt) da
D. Lực tác dụng của con trâu nọ không đẩy lùi được con trâu kia.
Chọn B. Lực mà con trâu nọ tác dụng vào con trâu kia là hai lực cân bằng
7.9. Một học sinh thả một quả bóng từ trên cao xuống và nhận thấy quả bóng càng rơi, càng chuyển động nhanh lên. Hỏi phát biểu nào sau đây của học sinh này là đúng?
A. Quả bóng không còn chịu tác dụng của lực nào vì tay ta đã thả quả bóng ra
B. Quả bóng rơi nhanh dần nên phải chịu tác dụng của một lực, lực này chỉ có thể là lực của tay ta
C. Quả bóng là một vật nặng nên giống như mọi vật nặng khác, khi được thả ra từ trên cao, đều rơi xuống nhanh dần, dù không chịu tác dụng của lực nào
D. Quả bóng đã được thả ra nên không còn chịu tác dụng của lực tay. Tuy nhiên quả bóng rơi nhanh dần nên phải chịu tác dụng của một lực, lực này không thể là lực của tay ta mà là một lực khác.
Chọn D. Quả bóng đã được thả ra nên không còn chịu tác dụng của lực tay. Tuy nhiên quả bóng rơi nhanh dần nên phải chịu tác dụng của một lực, lực này không thể là lực của tay ta mà là một lực khác.
7.10. Dùng hai tay kéo dãn một sợi dây cao su, rồi giữ cho sợi dây cao su không chuyển động.
a) Hãy cho biết trong trường hợp này có những lực nào tác dụng lên những vật nào.
b) Hãy so sánh phương, chiều và độ mạnh của những lực trên. Biết dây cao su luôn nằm ngang.
Giải
a) Lực của hai tay tác dụng lên sợi dây cao su, lực của sợi dây cao su tác dụng lên 2 tay.
b) Hai lực này cùng phương, ngược chiều, cùng độ mạnh.
7.11. Chọn câu sai. Lực là nguyên nhân làm cho vật:
A. đang chuyển dộng thẳng đều thì chuyển dộng nhanh lên
B. đang chuyển dộng thẳng, thì chuyển động cong
C. đang chuyển dộng thẳng đều thì tiếp tục chuyển động thẳng đều
D. đang chuyển động thẳng thì dừng lại.
Chọn C. đang chuyển động thẳng đều thì tiếp tục chuyển động thẳng đều
7.12. Buộc một đầu dây cao su lên giá đỡ rồi treo vào đầu còn lại một vật nặng là một túi nilông đựng nước. Dựa vào dấu hiệu nào sau đây để biết túi nilông đựng nước tác dụng vào dây cao su một lực?
A. Túi nilông đựng nước không rơi
B. Túi nilông đựng nước bị biến dạng
C. Dây cao su dãn ra
D. Cả ba dấu hiệu trên.
Chọn C. Dây cao su dãn ra
